Commissievergadering Economisch Domein (5 december)

Onze commissievergaderingen Economisch Domein verlopen sinds het begin in een onprettige sfeer: het antagonisme tussen enkele oppositiepartijen en de coalitie wordt steeds groter en nu ook persoonlijker. Terwijl ik hem als politicus waardeer als iemand met veel ervaring, valt mij met name het gedrag van VVD-collega Jos van Rey erg tegen. Het was mij al eerder opgevallen in een Statendebat, maar tijdens de discussie in de commissie over de vliegtaks deed hij deze keer alsof hij mijn naam niet meer kende (ik zit overigens tegenover hem en mijn naambordje prijkt bijna recht voor zijn neus). 'Ik spreek niet met mijn vijanden', aldus Van Rey kort daarna. Op een gegeven moment stelde hij dat hem het standpunt van de PvdA ook helemaal niet interesseerde. Ik heb hem toen maar gevraagd of het voor hem niet zinvoller was om de vergadering te verlaten zodat de anderen serieus verder konden vergaderen. Hij stond meteen op en vertrok (tijdelijk). Na afloop van de vergadering hoorde ik van verschillende mensen dat ook hen Van Rey's houding behoorlijk was tegengevallen. Jammer, want we bewijzen met dit gedrag onze kiezers geen dienst. We kunnen dan wel oppositie en coalitie zijn en dus verschillende belangen hebben, maar er is geen reden om zaken in het persoonlijke te trekken.

Inhoudelijk stonden er twee interessante zaken op de agenda: (1) het CDA had gevraagd of het bestuur en de directie van het vliegveld MAA langs zou kunnen komen om ons te vertellen hoe het vliegveld er voor staat en (2) we moesten beslissen of GS een nieuw zogeheten Innovatiefonds mocht instellen om financieel te participeren in bedrijven die veel aan technische innovatie doen.
Mijn constatering ten aanzien van het vliegveld is dat MAA het verhoudingsgewijs goed doet, ondanks de lastige economische ontwikkelingen. De groei (ook dit jaar) zit hem vooral in het vrachtverkeer. Ik zie hierin een natuurlijke niche-ontwikkeling voor MAA: op het passagiervluchtensegment zitten al heel veel spelers in korte nabijheid. Iedereen aast op dezelfde klantengroep en het is logisch dat daar 'echte winnaars' en 'mindere winnaars' tussen zitten. Bij vrachtverkeer zit MAA ten opzichte van Eindhoven, Weeze, Luik en Charleroi echter heel goed, zo blijkt. Verdere sterke groei wordt verwacht op het gebied van kantorenbouw op het vliegveldterrein. Je ziet dit verschijnsel eigenlijk bij alle vliegvelden: met name de technische en innoverende bedrijven willen graag geassocieerd worden met vliegvelden omdat het past bij een zeker imago. Ook Schiphol verdient veel meer met haar vastgoedactiviteiten dan met de afhandeling van het luchtverkeer. In het voorjaar wil MA-directeur komen met een gedetailleerd plan voor een uitbreiding en verbetering van het industrietterrein op MAA.
In de discussie over het minder snel stijgende passagiersvervoer, geeft Tindemans aan dat hij hiervoor drie redenen ziet: (1) oneerlijke concurrentie uit Belgie vanwege directe staatssteun die men in Wallonie geeft aan de vliegvelden Luik en Charleroi, (2) oneerlijke concurrentie van vliegveld Eindhoven omdat de kosten voor het vliegveld vrijwel geheel betaald worden door het ministerie van Defensie (Eindhoven is zowel civiel als ook militair vliegveld) en die kosten dus niet doorberekend hoeven te worden, en (3) de vliegtaks.
De daarop volgende discussie is heel interessant. Ik geef aan dat voor mij die eerste twee concurrentiepunten erg belangrijk zijn en we met name ten aanzien van de Eindhovense situatie actie zouden moeten ondernemen. Ik vind het niet toelaatbaar dat het civiele vliegveld gewoon kosten kan wegstrepen omdat Defensie (ons belastinggeld) de rekening voor onderhoud dekt.
Wat de vliegtaks betreft blijf ik aan mijn eerdere standpunt vasthouden, ditmaal gedekt door cijfers die Tindemans zelf aangeeft. In tegenstelling tot de eerdere vrees blijkt namelijk dat ook het passagiersvervoer in 2008 gewoon is gestegen. Dat die stijging minder was dan aanvankelijk gehoopt hoeft helemaal niet te liggen aan de vliegtaks, maar kan liggen aan de slechtere economische situatie. Er is duidelijk geen vergelijkend onderzoek gedaan met andere (buitenlandse) vliegvelden om te zien of de vliegtaks specifiek voor MAA zorgt voor minder passagiers. Ligt hier misschien een klus voor de provincie om dit eens uit te zoeken?
Collega Muijs van de VVD stelt in ieder geval dat ze ziet dat de PvdA eerlijk is en een duidelijk standpunt inneemt. Meteen daarop gaat ze in de aanval tegen het CDA. Immers: in de Tweede Kamer heeft het CDA ook voor de vliegtaks gestemd. In PS lijkt het er nu soms op op alsof het CDA ofwel tegen de vliegtaks is of juist probeert te voorkomen dat ze zich duidelijk erover moet uitspreken. Het CDA probeert Muijs te pareren, maar de antwoorden komen tamelijk zwak en weinig onderbouwd over. Waarom in 's hemelsnaam is het CDA ueberhaupt met dit onderwerp gekomen, vraag ik mij af. Er is geen actuele aanleiding en deze aanval van Muijs hadden ze kilometersver kunnen zien aankomen...
In het vervolg van de vergadering praten we over het Innovatiefonds. Dit fonds moet een eigen BV worden met een vermogen van 20 miljoen euro. Het idee is dat de BV zelfstandig kan investeren in Limburgse bedrijven die serieus met technische innovatie bezig zijn. Ze krijgt - mits er ook particuliere investeerders meedoen - aandelen. Op die manier wordt geprobeerd om enerzijds Limburgse innovatie te stimuleren en anderzijds is het een manier van gedeputeerde Vrehen om geld binnen Limburg te houden dat anders als verplichte afdracht naar de landelijke schatkist zou vloeien.
Op zich is er niets mis met een Innovatiefonds. Ik had enkele weken daarvoor in het Ipanema-debat al aangegeven dat ik mij zorgen maak dat innoverende bedrijven steeds moeilijker aan geld (van banken) kunnen komen en dat het nodig is dat de provincie hier ondersteunt. Ik zou echter graag zien dat het fonds ook een concrete missie mee krijgt wat betreft het soort innovatie dat we in Limburg willen stimuleren. Ik denk dan met name aan duurzame energie, Cradle-to-Cradle toepassingen en milieutechnologie. Gedeputeerde Vrehen wil daarop echter niet vastgepind worden. Wat hem betreft kan de BV in alles investeren dat de zogeheten Provinciale Versnellingsagenda ondersteunt (twee weken later in het Statendebat blijkt dat hij toch ook de toeristische en andere sectoren voor financiele deelname openstelt, ook al zitten die niet in de Versnellingsagenda. Hierdoor wordt volgens mij 'focus' opgeofferd aan specifieke en/of individuele belangen. Dit zag ik al eerder bij de Versnellingsagenda zelf). Daarmee komen we tot het kernprobleem: wat verstaan wij onder Innovatie? Een gezamenlijke poging om tot een definitie te komen strandt. Vrehen wil er niet aan en verwijst naar een vage en voor uitgebreide interpretatie openstaande definitie in de Statuten van de nieuwe BV. Ik stel vast dat die definitie zo nietszeggend is dat ook gewone incrementele productverbetering al voldoende is om je als bedrijf te kwalificeren voor deelname. Daarmee loopt de BV het risico speelbal te worden van externe belangen die al dan niet hun PR richting de deelname-adviescommissie op orde hebben. Jammer genoeg kunnen we als PS alleen maar onze wensen en bedenkingen over de oprichting van het Innovatiefonds uiten. GS zijn hierin zelfstandig bevoegd. Gelukkig lukt het nog wel om de toezegging te krijgen dat PS driemaal per jaar op de hoogte gesteld wordt van de vorderingen van het Innovatiefonds. Maar dat is het dan ook.