Waar gaat het om: In 2001 heb ik - samen met enkele anderen - het bewonersplatform Geleen-West opgericht. Dit platform bestaat uit de besturen van 5 wijkverenigingen/buurtplatforms. Die wijken werden in het verleden regelmatig door diverse overheden en ook particuliere bedrijven min-of-meer tegen elkaar uitgespeeld als het ging om het behoud van de leefbaarheid en veiligheid in dat gebied. Het bewonersplatform is heel effectief gebleken: we zijn inmiddels een vast aanspreekpunt geworden en ook de gang naar de Raad van Staten (conflicten met industrieterrein Chemelot) hebben we al meermaals succesvol gemaakt.
Een zaak waar we ons als platform al sinds 2004 zorgen om maken, is de spoorwegovergang Lutterade in Geleen. Die overgang vormt een centrale verbinding tussen de wijken aan de westkant van Geleen en het centrum. Direkt naast het spoor ligt de nieuwe Westelijke Randweg die de zuidkant van Geleen (zeg maar: vanaf de afslag A2) verbindt met Sittard. Op deze manier wordt de oude Rijksweg, die dwars door Geleen loopt, gedeeltelijk ontlast. De Randweg wordt ook de belangrijkste verbindingsweg met het ziekenhuis dat nu nog in aanbouw is. Jammer genoeg ligt de Randweg ook in een druk bebouwd gebied. Dat heeft een aantal consequenties: precies op het punt waar de spoorwegovergang Lutterade en de Randweg bij elkaar komen, wordt de zogeheten wettelijke fijnstofnorm al structureel fors overschreden. Daarnaast maken ook nog eens vele honderden mensen per dag gebruik van de spoorwegovergang om van de wijken Lindenheuvel, Zeeheldenbuurt en Maastrichterbaan naar de Geleense binnenstad te komen. Volgens de nieuwste tellingen gaat het in de spitsuren om meer dan 550 mensen per uur: jong en oud, met fiets, te voet of rollator. Deze mensen moeten eerst wachten voor de spoorbomen en dan 5 meter verder nog eens voor een stoplicht dat gemiddeld 57 keer per uur op rood springt. Het oorspronkelijk aantal auto's dat dit punt moet passeren was oorspronkelijk geschat op 14.000 per jaar met een gemiddelde stijging van max. 1% per jaar. Die schattingen zijn inmiddels alweer achterhaald. De nieuwe stijging bedraagt tenminste 5,6% per jaar. Had ik al gezegd dat de Randweg ook de enige centrale toe/afvoer wordt voor het nieuwe ziekenhuis tussen Sittard en Geleen dat volgend jaar gereed komt? Het aantal auto's zal daardoor beslist nog veel sneller stijgen.
Als je alle opties bekijkt, kom je tot de conclusie dat de huidige oversteekplaats ronduit gevaarlijk is. Dat is door twee onahankelijke bureaus ook bevestigd. De enige werkbare oplosing is een ongelijkvloerse kruising, zodat vooral voorkomen wordt dat wachtende overstekers (denk met name aan: overstekende jeugd op weg naar school terwijl het regent) kuddegedrag gaan vertonen en zomaar gaan oversteken. De auto's op dat punt mogen daar overigens officieel 50km/h rijden. Ik herinner mij nog de opmerking van de projectleider uit die tijd, dat de bocht op die plek feitelijk leidt tot een snelheid van 30 km/h. Niets om je zorgen over te maken. Inmiddels heb ik al menig automobilist die oversteekplaats als persoonlijk racecircuit zien gebruiken.
Enfin, onderstaand is de inspraaktekst die ik voor de commissievergadering heb geschreven. Hij is voorgelezen door Frans Geurts (vertegenwoordiger van de wijk Zeeheldenbuurt), omdat ik (ook al ben ik voorzitter van het platform) het niet goed vind om als Statenlid met binding tot een van de lokale coalitiepartijen ook nog eens het woord te voeren.
Geachte commissieleden Stad & Wijk,
De problematiek rondom de “oversteek station Lutterade” telt nu bijna zijn derde verjaardag. Drie jaar geleden vroegen vijf wijken in Geleen-West – verenigd in het Bewonersplatform Geleen-West - bij alle individuele fracties aandacht voor een situatie die volgens ons onverantwoord en ontoelaatbaar is. De situatie ontstond door de aanleg van de Westelijke Randweg, pal naast de spoorovergang.
Even een paar cijfers, zodat we allemaal weer weten waar het over gaat:
Uw eigen recente tellingen geven aan dat op de spitsuren in de ochtend en avond meer dan 550 mensen per uur op precies deze plek het spoor en de Randweg oversteken. Het gemiddelde over de hele ochtend is 356 en over de middag 395. In een uur tijd wisselt het stoplicht bij station Lutterade gemiddeld 57 keer op rood omdat mensen moeten oversteken.
Toen wij jaren geleden met de toenmalige wethouder en de projectleider spraken, gaven zij aan dat Randweg berekend was op een intensiteit van zo’n 14.000 auto’s per etmaal. Daar zou hooguit een procentje per jaar bijkomen. Nu blijkt uit gemeentelijke stukken dat het gemiddeld aantal verkeersbewegingen bij Lutterade binnen 12 jaar stijgt naar meer dan 23.000 voertuigen. Auto’s en vrachtwagens. Dat is een stijging van 65% tussen nu en 2020 ofwel een stijging van 5,6% per jaar. En daar zal het echt niet stoppen!
Waarom zijn wij hier? In ieder geval niet om alle argumenten voor een ongelijkvloerse oversteek nog eens de revue te laten passeren. U heeft ze al vele keren gehoord en als u nog steeds niet overtuigd bent, dan stellen wij dat u: ofwel nooit de moeite hebt genomen om ter plaatse eens te gaan kijken, ofwel u denkt meer kennis over verkeersveiligheid te hebben dan bureau BHV die de oversteek Lutterade als duidelijk verkeersonveilig heeft gekwalificeerd. Een derde reden – en dat laatste hopen en verwachten wij zeker niet – zou nog kunnen zijn dat u de veiligheid en leefbaarheid van de mensen in Geleen-West niet zo heel erg interesseert.
We willen u hier en nu alleen aan een paar kleine punten herinneren:
De Raad heeft zich 2,5 jaar geleden vrijwel unaniem uitgesproken voor een verkeersveilige oversteek bij Lutterade. U heeft in die vergadering zelf bevestigd wat in het BHV-rapport stond en ook onze mening is: de huidige oversteek is onveilig.
Tegen diegenen die roepen: “Het gaat toch niet om zoveel auto’s” zeggen wij het volgende. Nog is de Randweg niet volledig in gebruik. Dat gebeurt pas als de Randweg na volgend jaar de centrale verkeersader wordt van het nieuwe ziekenhuis. De weg wordt dan niet alleen meer gebruikt door lokaal Sittard-Geleen’s verkeer, maar ook door verkeer vanuit een groot aantal omliggende gemeenten. Bovendien bent u als gemeente zelf bezig met het ontwikkelen van plannen om de verkeersbelasting in de Augustinusstraat en Mauritslaan aan te pakken door nog meer auto’s en vrachtverkeer over de Randweg te leiden.
Tegen degenen die zeggen: “Waarom plaatsen we niet gewoon een permanente VRI met een paar flitspalen?” zeggen wij: u begrijpt duidelijk niet waar het probleem ligt. Ja, ook wij hebben vastgesteld dat op de Randweg nu al stelselmatig te hard wordt gereden, tot aan 100km/h toe. Dat gaat door tot aan het stoplicht en als het licht op groen staat, dan wordt de oversteek vaak tot een aardige chicane voor onbesuisde rijders. Het punt is echter: vanuit verkeersveiligheidperspectief ligt het probleem niet bij de autorijders! De meesten stoppen wel als het sein op rood staat. Het probleem ligt hem erin dat op dit moment de fietsers en voetgangers op een afstand van nog geen 20 meter 2 barrières hebben: de slagbomen bij het spoor en het stoplicht voor de Randweg. Zodra er veel mensen tegelijkertijd tussen spoor en Randweg staan om over te steken – en zeker bij slecht weer en in het donker – dan bestaat er een serieus risico op groepsgedrag. Als de eerste zich niets van een rood licht aantrekt, doen de anderen dat ook niet meer, ongeacht of het stoplicht voor auto’s op rood of groen staat. Een VRI of een flitskast staat wat ons betreft gelijk aan verkwisting van belastinggeld.
we herinneren u ook nog even aan het oorspronkelijke doel van de Westelijke Randweg en de manier waarop de weg in het verleden aan de burgers van deze stad is verkocht: “een doorgaande route tussen Sittard en Geleen die de binnenstad ontlast.” Nu staan er 2 stoplichtinstallaties op net 30 meter van elkaar. Van doorgaand verkeer is geen sprake. Ik roep nog eens in herinnering dat het huidige stoplicht bij de oversteekplaats gemiddeld 57 keer per minuut op rood schakelt om mensen te laten oversteken. Als we de plannen en ideeën mogen geloven, dan gaat u in toekomst het auto- en vrachtverkeer over de Randweg nog verder stimuleren. We weten echter allemaal dat op dit moment al de landelijke fijnstofnorm op Lutterade structureel wordt overschreden. Extra verkeer, plus een gelijkvloerse kruising - of zelfs helemaal geen oversteekvoorziening - leidt tot nog hogere overschrijding van de wettelijke norm. Als u voor iets anders dan een ongelijkvloerse oversteek bent, werkt u feitelijk actief mee aan het verder overtreden van de wet. Dat kan niet en dat mag niet. En wij denken: dat wilt u ook niet! Als bewonersplatform zullen we deze ontwikkeling nauwgezet in de gaten houden en daarop desnoods reageren.
Ons laatste herinneringspunt: iedereen die meent dat mensen toch ook gewoon via de Tunnelstraat kunnen gaan, weet gewoon niet waar hij/zij over praat. De afstand is meer dan 400 meter langer dan de huidige oversteek en heeft 2 flinke hellingen. Die zijn voor veel – vooral oudere - mensen helemaal niet begaanbaar. De wegen naar de tunnel en de tunnel zelf zijn uit sociaal oogpunt onveilig en de tunnel heeft daarnaast maar een beperkte doorvoercapaciteit. Nog belangrijker: hoewel de nieuwe rotonde op de Mauritslaan uitstekend lijkt te werken voor auto’s, is hij voor fietsers nu al ronduit gevaarlijk. Ze hebben op de rotonde voorrang, maar krijgen deze haast nooit: daarvoor is de rotonde te druk met dubbele rijen auto’s die van baan verwisselen en is het fietspad te onoverzichtelijk. Afgelopen maandag is op de rotonde nog een ongeluk gebeurd doordat een automobilist een fietser uit de Henri Hermanslaan gewoonweg niet zag. Dit soort situaties ontstaan op de rotonde haast continu. Stel u zich nu eens voor dat daar hele groepen fietsers op spitsuur om die rotonde heen cirkelen?! Dat is vragen om nog meer problemen. Los daarvan is de kruising onderaan de Tunnelstraat/Mauritslaan/ Mijnweg tijdens spitsuur al enorm druk en er zijn regelmatig aanrijdingen. Metandere woorden: wie de oversteek verplaatst van Lutterade naar de Mauritslaan, verplaatst alleen het probleem.
Dames en heren, ik sluit af:
Ons bewonersplatform vraagt u om een ongelijkvloerse oversteek bij Lutterade. Wij voelen ons gesteund door objectieve rapporten van bureau BHV en de zienswijzen van de Fietsersbond, het Gehandicaptenplatform, het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Limburg en anderen. Ik wil in dat verband nog opmerken dat wij als platform nooit gepleit hebben voor 1 specifieke ongelijkvloerse oplossing. Dat is eerder wel door anderen gesuggereerd, maar laat ik duidelijk zijn: daar gaan wij niet over. Dat is uw taak, niet de onze. Wij hebben dat ook steeds gezegd toen er telkens verschillende varianten gepresenteerd werden.
We stellen aan de andere kant wel vast dat het voorstel van wethouder Widdershoven precies voldoet aan en ingaat op onze vraag om een structureel veilige oversteek. We zijn erg blij dat de provincie de problematiek ook ziet en bereid is om een deel van de financiering op zich te nemen. We hebben begrepen dat er nu uit financieel oogpunt geen obstakel meer bestaat voor het plan van mevrouw Widdershoven. Wij vragen u: steun haar voorstel en laten we eindelijk de oversteek Lutterade veilig maken.